Autorka szuka źródeł polskiej mentalności w chłopskiej historii wielowiekowego podporządkowania. Doświadczenie chłopskie, nie aspirujące do rangi wydarzenia traumatycznego przetrwało w formie nieufności wobec ludzi i państwa, oporu wobec modernizacji, wycofania, sprytu i cwaniactwa w życiu codziennym. Czy „ludowa historia” Polski, opowieść o „chamstwie”, docenianie wagi zjawisk opowiedzianych „półgębkiem” stanowi nie tylko diagnozę rzeczywistości, ale także terapię? Uwaga Ha...
W trzeciej edycji rozważań poświęconych polskiemu dyskursowi postzależnościowemu, której podsumowaniem jest niniejszy tom, przyglądaliśmy się jego diachronii, dialektyce i dynamice. Diachronii – gdyż pragnęliśmy wydobyć i opisać historyczne zmienności i ciągłości PDP; dialektyce gdyż PDP jawi się nam jako nieustanny ruch między tożsamością „zależną” i wyemancypowaną; dynamice – gdyż głęboko ugruntowany w naszej kulturze PDP sięga swoim oddziaływaniem nie tylko w jej teraźniej...
Doznanie wstydu i doznanie upokorzenia łączą się z różnymi sytuacjami. Wstyd ma wymiar publiczny, zależy od sankcji zewnętrznych. Wstyd rodzi strach przed ujawnieniem własnej niższości, przesądzający o istocie słabości w obliczu Innego, narusza porządek emocjonalny, prowadzi do konfliktu i prób racjonalizacji okoliczności, które go wywołały.Poczucie upokorzenia dotyczy ofiar i przegranych, wiąże się z szeroko pojętą innością. Wywołuje cierpienie i wstyd właśnie, co sprawia, ż...
Używając instrumentów współczesnego literaturoznawstwa kulturowego, antropologii, socjologii, nowej historiografii, książka ta podejmuje próbę odpowiedzi na pytanie, jakie wyobrażenie o początkach Polski powojennej literatura publikowana w latach 1945–1989 (także emigracyjna, mająca ograniczony dostęp do rzeczywistości krajowej) pozostawiła po sobie III Rzeczpospolitej, a nawet czasem próbuje wskazać, co z tym wyobrażeniem robimy dzisiaj. Autorzy starają się p...
Książka zawiera szkice kilkunastu autorów , poświęcone badaniom, w jaki sposób literatura polska reagowała na zmiany czasów przełomu w latach 1918, 1945, 1989. Rejestrując ślady przełomu, literatura nie tylko niejednokrotnie wyprzedzała w czasie ustalenia historyków, socjologów i innych badaczy, ale również dokonywała niekiedy rozpoznań trudnych do uchwycenia przez jakikolwiek analityczny warsztat. W tym sensie okazuje się niezwykle czułą membraną, wychwytują...
Książka zawiera spojrzenie na wybrane przykłady postaci literackich o rysach ludzi współczesnych, które zaistniały w powojennej prozie polskiej. Mieści się ono w aurze końca wielkiej narracji Historii i kompensacyjnie doświadczanej kultury, w aurze inwazji symboli uniwersalnych szukających sobie miejsca między mitem, stereotypem, kiczem. Ukazuje współistnienie różnych, traktowanych jako równoprawne, typów wrażliwości.
Choć wydawało mi się, że dobrze znam zainteresowania badawcze Hanny Gosk, to jednak zaskoczyły mnie – pozytywnie – strategia autorska i buntownicza siła tej książki. Autorka postrzega dwudziestowieczną historię i kulturę polską jako obszar poddany aktom opresywnym, które jawnie lub skrycie reprezentowane są w narracjach literackich. Ta opresyjność wynika nie tylko z oddziaływania twardych faktów historycznych, rozgrywających się w makroskali, takich, jak wojny, rewolucje, prz...
Teksty zebrane w tomie Historie, społeczeństwa, przestrzenie dialogu... dowodzą komparatystycznego potencjału studiów postzależnościowych. Pokazują kierunki dialogu regionalnego podejmowanego w różnych ujęciach i z różnych perspektyw naświetlającego problematykę Europy Środkowej i Wschodniej. To dialog transdyscyplinarny, w którym uczestniczą: antropologia kulturowa, socjologia, historia i teoria prawa, filozofia, studia polonistyczne, ukrainistyczne, amerykańskie studia et...
Tytułowe „imperium” jest tu rozumiane jako źródło rozmaitych form dominacji kulturowo-cywilizacyjnej, politycznej, ideologicznej (różnych odcieni), a także militarnej, doświadczanej przez Europę Środkową i Wschodnią zarówno ze strony Wschodu, jak i Zachodu. Zależność od „imperium” oraz niepełna suwerenność tego obszaru miały wpływ na ukształtowanie mentalności zamieszkujących go narodów, społeczeństw, wspólnot, jednostek; ich poczucia tożsamości, stosunku do swoich i obcych. ...